1e Column van Co
"Alle waarde naar zijn Geld"
Door Co van Liere
Het is crisistijd, we hebben kennelijk op de pof geleefd en moeten dat nu bezuren. De koppeling van ons geld aan het goud is langgeleden losgelaten en dat bleek een vrijbrief voor allerlei financiële constructies met onverantwoorde risico’s. Koppeling van waarde is een wijze les die we blijvend tot ons moeten nemen, zeker als we toekomstig een duurzamere samenleving willen opbouwen. Gek genoeg is het precies zo bij energie. Energie was er altijd in overvloed en de koppeling met de intrinsieke waarde daarvan is gemakshalve maar losgelaten. Het waardeaspect bepaalt echter wat voor nuttige dingen je ermee kunt doen, meer nog dan de hoeveelheid Calorieën of Joules. Als we een halve eeuw lang de Noordzee opwarmen met alle Rotterdamse overslagolie dan kan die een graad in temperatuur stijgen maar daarna kun je er nog geen ei in koken. Bundel echter lokaal het zonlicht en je kunt er ijzer mee smelten. Dat bedoel ik met intrinsieke waarde.
De essentie van energie ligt vast in een aantal wetten die merkwaardigerwijs ontkennend geformuleerd zijn. Ik ken geen enkel ander vakgebied met ontkennende wetten. Stel dat Newton had gezegd ‘kracht is niet massa x snelheid” dan hadden we ons toch een beetje belazerd gevoeld. Kom op Newton, zouden we gezegd hebben, zeg ons wat het wel is. En enigzins beteuterd door onze directe reaktie had hij dan gezegd “kracht is massa x versnelling”. Maar bij energie is de wetmatige ontkenning altijd overeind gebleven, we zeggen wat niet kan. “Energie kan niet verloren gaan” (er is dus altijd en overal evenveel energie) en “de waarde van energie kan niet vanzelf toenemen” (die zal bij benutting altijd verloren gaan). Je krijgt maar één kans om de benutting goed te doen. Kortom..... je kunt niet winnen, je kunt zelfs niet eens gelijkspelen. Je kunt alleen zo goed mogelijk meespelen. Ogenschijnlijk onbenullige theorie en woordspelletjes, maar wel uiterst belangrijke grondbeginselen.
Want wat zegt dit alles nu voor een duurzamere maatschappij van de toekomst? Eigenlijk zeggen deze wetten uit de klassieke thermodynamica dat we ons geen zorgen hoeven te maken om de hoeveelheid energie, het kan immers toch niet verloren gaan. En verder zeggen ze dat duurzame energie niet bestaat want energie is niet recyclebaar. Ik hoor u al denken...oh, dan zullen die wetten wel niet deugen want de hele wereld spreekt toch over energieverlies en duurzame energie. Maar bedenk, het zijn wel wetten waarvan Albert Einstein eens schreef: "A theory is the more impressive the greater the simplicity of its premises, the more varied the kinds of things that it relates and the more extended the area of its applicability. Therefore classical thermodynamics has made a deep impression on me. It is the only physical theory of universal content which I am convinced, within the areas of the applicability of its basic concepts, will never be overthrown." -- Einstein (1949)
De grondbeginselen leren ons om de waarde van energie optimaal te benutten. We moeten eerst hoogwaardige producten of arbeid te maken en daarbij het maken van laagwaardige warmte zo lang mogelijk uitstellen. Pas dan komt de potentie en de waarde maximaal tot zijn recht. Eigenlijk is het heel simpel en is het voor huis, tuin en keukengebruik goed uit te leggen. Als je een cake wil bakken en thee wil zetten dan moet je de warmte eerst gebruiken op 220 oC voor de cake en pas daarna op 100 oC voor het koken van water. Doe je het andersom dan lukt het niet meer met de cake, dan blijft ie klef want warmte van 100 oC wordt niet meer vanzelf 220 oC. Tsja, da’s nogal wiedes, hoor ik u zeggen. Zo stom moet je ook niet zijn. Maar we verbranden wel massaal thuis aardgas in onze CV-keteltjes om er warm water van 60-90 oC mee te maken, daarbij alle opties voor toepassing op hogere temperatuur passerend. En we zijn er nog trots op ook!
We hebben door de overdaad aan goedkope energie ons weinig aan het waardeprincipe gelegen laten liggen maar het is wel uiterst belangrijk voor een duurzamere samenleving. Geen duurzame, want die bestaat niet. Tot op heden had de natuur wel een waarde maar geen prijs en energie had wel een prijs maar geen waarde. Dat zal voor een duurzamere samenleving moeten veranderen. Maar leg het maar eens uit aan onze politici en bestuurders. Die leren het niet af: 1000 Joules = 1000 Joules, nietwaar, net als 1000 Dollar = 1000 Dollar. Totdat je ze vraagt om dan maar eens 1000 US Dollars te ruilen voor 1000 Zimbabwe Dollars*.
*) koers eind december 2008: 1 USD = 925.000 ZWD
